Lökoplaki genellikle ağzınızın içerisinde gri ya da beyaz lekelere neden olan bir rahatsızlıktır. Bu lekeler çoğunlukla diş etleri, damak veya dil üzerinde ortaya çıkar. Ağız içerisindeki mukoza zarında devam eden tahrişlerin sonucunda oluşan bir reaksiyondur. Her ne kadar başka nedenler de bu tahrişe neden olsa da, sigara içmek veya tütün çiğnemek lökoplakiyi en sık tetikleyen risk faktörlerindendir.
Hafif lökoplaki vakarı tehlikeli değildir ve yaşam tarzı alışkanlıklarınızı değiştirdiğinizde kendiliğinden yok olabilirler. Ancak prekanseröz lezyon olarak bilinen daha ciddi lökoplaki vakaları, ağız dokusunda kanser oluşumuna neden olabilir.
Düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve gargara yapmak gibi işlemlerin uygulandığı sıkı bir ağız sağlığı rutini, gelecekte lökoplaki oluşumu ihtimalinin azaltılmasında etkili olabilir.
Lökoplakinin semptomları nelerdir?
Oral lökoplakinin en sık görülen işaretleri, ağzın içerisinde hafif bir şekilde kabarmış ve zamanla görünümü değişen beyaz lekelerdir.
Oral lökoplaki lezyonlarının görünümü kişiden kişiye değişebilir. Dilde grilik veya dudaklarda oluşabilecek beyaz lekeler, bu rahatsızlığın sıkça görülen semptomlarındandır. Fakat beyaz lekeleri diş etlerinde, dilde, damakta veya yanak içlerinde de görmek mümkündür.
Tüylü lökoplaki
Dilin yan taraflarında kalın ve/veya tüylü görünümlü lezyonlara oral tüylü lökoplaki denir. Genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde görülür.Bazen HIV de bu duruma neden olabilir. Bu nedenle, sizi endişelendiren herhangi bir semptom görmeniz durumunda en kısa zamanda doktorunuzla iletişime geçin.
Beyaz veya gri renk
Ağzınızdaki beyaz veya gri lekelere ağız pamukçuğu da neden olabilir. Fakat pamukçuk sıyrılarak temizlenebilse de, lökoplaki kaynaklı lekeler bu şekilde temizlenemez.
Kalın, sert ve kabarık yüzey
Bazı lökoplaki vakaları başlangıçta düz bir görünüme sahip olsa da, zaman içerisinde kalınlaşır ve sertleşir.
Kırmızı lekeler
Ağzınızın içerisinde lökoplakiye bağlı kırmızı kabarık lekeler gördüğünüz takdirde hemen doktorunuzla iletişime geçin. Bu lezyonlar, prekanseröz değişimlerin habercisi olabilir.
Lökoplakinin nedenleri nelerdir?
Lökoplakinin nedenleri her ne kadar tam olarak bilinmese de, bu rahatsızlıkla ilişkilendirilen bazı risk faktörleri bulunmaktadır.
Sigara içmek veya tütün ürünleri çiğnemek
Düzenli olarak tütün ürünleri kullanan kişilerde oral lökoplaki görülme ihtimali altı kat daha yüksektir.
Alkol tüketimi
Yüksek alkol tüketimi lökoplakiyle en sık ilişkilendirilen ikincil risk faktörleri arasındadır. Alkol kullanmayanlara kıyasla yüksek miktarlarda alkol tüketen kişilerde bu durumun ortaya çıkma olasılığı sekiz kat daha fazladır.
Ağız kanseri
Bazı lökoplaki vakaları, tedavi edilmedikleri takdirde ağız kanserine neden olabilir. Lökoplakiyle yaşayan kişilerin yaklaşık olarak %5'inde kanser belirtileri veya prekanseröz değişimler gözlemlenmektedir. Sifilitik lökoplaki, bu rahatsızlığın ağız kanseriyle ilişkilendirilen ve nadiren görülen varyasyonlarından biridir ve cinsel yolla bulaşan bir hastalık olan sifilis nedeniyle ortaya çıkar.
Yetersiz ağız hijyeni
Dişleri fırçalamayı veya diş macunu kullanmayı unutmak oral lökoplakiye yakalanma riskini arttırır. Rahatsızlığın tütün kullanımıyla kombinasyonu, bu riski daha da artırır.
Ağız içerisindeki tahrişler
Kötü yerleştirilmiş takma dişler, çarpık dişler veya yanakları ısırma alışkanlığı, oral mukozayı tahriş ederek lökoplaki riskini arttırabilir.
Lökoplakinin tedavisi
Çoğu kişide etkin lökoplaki tedavisi mukozadaki tahrişli bölgenin temizlenmesini içermektedir. Lökoplakinin tedavi seçenekleri:
Sigarayı bırakmak
Sağlıklı ve genç kişilerde sigarayı bıraktıktan sonraki ilk altı haftadan sonra lökoplaki giderek yok olmaya başlar. Bu süreç, daha yaşlı kişilerde yaklaşık 8 ila 12 ay sürebilir.
Lökoplaki lekelerinin temizlenmesi
Kırmızı ve benekli lökoplaki veya bu duruma bağlı diğer prekanseröz/kanseröz formların temizlenmesi gerekir. Bunun için dondurma sondası (lekelerin dondurulması), neşter veya lazer ile temizleme yöntemleri kullanılabilir.
Ağızdaki tahrişin kaynağını ortadan kaldırmak
Diş hekiminizin ağız yapınıza uygun yeni takma dişler vermesi veya bazı dişlerinizi hizalanması, ağızda lökoplakiye neden olan tahrişleri azaltabilir veya tamamen ortadan kaldırabilir.
Antiviral ilaçlar
HIV nedeniyle oluşan tüylü lökoplaki, reçeteli antiviral ilaçlarla da tedavi edilebilir.
Topikal merhemler
Diş hekiminiz veya doktorunuz tarafında reçete edilerek verilen podofilum reçinesi solüsyonları veya retinoik asit içeren merhemleri kullanabilirsiniz, ama tedaviye devam etmediğiniz takdirde bu semptomlar yeniden ortaya çıkabilir.
Çoğu lökoplaki vakası ciddi olmamakla birlikte kendiliğinden geçebilse de, dil üzerinde veya ağız içerisinde lökoplaki lekeleri tespit etmek rahatsız edici olabilir. Semptomlar devam ettiği taktirde lökoplaki tedavi seçenekleri hakkında bilgi almak için diş hekiminizle iletişime geçin.
Lökoplaki oluşumu önlemek
Sağlıklı beslenme ve antioksidan açısından zengin besinler
Lökoplaki oluşumunu önlemek isterseniz, antioksidanlar açısından zengin olan taze sebze ve meyvelerden daha çok yiyebilirsiniz. Bunun nedeniyse, antioksidanların lökoplaki ve diğer hastalıklara neden olan doku zedelenmesi ihtimalini azaltmalarıdır. Yaban mersini, brokoli, havuç ve hatta patates antioksindan bakımından zengin besinlerdir.
Sigarayı bırakmak
Genel yaşam tarzınızı düşündüğünüzde, tütün kullanımını hayatınızdan çıkarmak hem ağız hem de genel sağlığınız açısından yapabileceğiniz en iyi şey olmakla beraber lökoplaki riskini de azaltmaktadır.
Alkolü sınırlayın
Aşırı alkol tüketimi, genellikle günde dört ve dörtten fazla alkollü içecek içmek olarak sınıflandırılır ve bu durum da lökoplaki riskini artırır.
Doğru bir ağız sağlığı alışkanlığı edinmek
Lökoplakiyle birlikte nefes kokusu, çürük ve birçok ağız sağlığı sorununu önlemenin bir yolu da dişlerinizi diş macunu kullanarak düzenli bir şekilde fırçalamaktır.
SSS
Lökoplaki evde nasıl tedavi edilir?
Lökoplakiyi evde tedavi etmek için, bu duruma neden olan iki temel risk faktörü olan tütün ve alkol kullanımını bırakabilirsiniz.
Lökoplaki ne kadar ciddi bir hastalıktır?
Birçok lökoplaki vakası hafif seyirli olup kendiliğinden geçerken, ciddi vakalar kansere kadar gidebilir veya başka ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Tüylü lökoplaki nedir?
Ağızda oluşan tüylü lökoplaki dilin yan taraflarında çıkan lezyonlardır, kalın ve/veya tüylü görünümlü olan bu lezyonlar, HIV gibi bağışıklık sistemi yetersizliklerine bağlı olarak ortaya çıkar.
Kaynak bağlantılar:
https://dermnetnz.org/topics/oral-leukoplakia/
https://www.healthline.com/health/leukoplakia
https://www.webmd.com/oral-health/guide/dental-health-leukoplakia
