Sabahları hiç çeneniz ağrıyarak uyandınız ve bunun neden olduğunu merak ettiniz mi? Yemek yerken tıkırtıya benzeyen sesler duyduysanız, bu sesin nedeni dişlerinizi gıcırdatmanız olabilir. Bruksizm diş gıcırdatma ve diş sıkma için kullanılan teknik terimdir.
Dişlerinizi uyku esnasında gıcırdatıyorsanız bu duruma tıp dilinde uyku bruksizmi denir. Dişlerinizi geceleri gıcırdatıp gıcırdatmadığınızı anlamak biraz zor olsa da, olası çene ya da boyun ağrısı da geceleri uyku esnasında istemsizce dişlerinizi sıktığınızın bir göstergesi olabilir.
Gece boyunca dişlerinizi gıcırdatmak ve sıkmak yerine, uyku bruksizmi yaşayan kişiler, her gece olmamak kaydıyla, uyku esnasında kısa süreli olarak çiğneme hareketleri yaparlar.
Bruksizm yetişkinlerden çok çocuklarda ve gençlerde daha sık görülür. Ayrıca, yeni doğan bebekleri ve yürümeye yeni başlayan çocukları da dişleri çıkmaya başladığı zaman etkileyebilir. Dişlerini gıcırdatan bir bebek, hafif bir rahatsızlık yaşamanın ötesinde dişlerine zarar verebilir ve ileride çarpık çıkmalarına neden olabilir.
Bruksizm (diş gıcırdatma) semptomları
Dişlerinizi uyurken gıcırdattığınız için bu durumun farkında olmayabilirsiniz. Bu nedenle, diş gıcırdatmanın işaretlerini anlamanız neye dikkat etmenizi fark etmeniz için önemlidir. Aşağıdaki liste bruksizmin en sık görülen semptomları hakkındadır:
Diş gıcırdatmanın ana semptomlarından biri de diş minesindeki aşınmadır, bu durum bir diş hekimi tarafından fark edilebilir. Ayrıca, eğer yemek yerken dişlerinizin hassaslaştığını hissediyorsanız, bu durum dişlerinizi sıktığınızın bir habercisi de olabilir.
Çene eklemlerindeki acı ve tutulma hissi ve hatta çevresindeki kaslarda gerginlik, genellikle çenenin sıkıldığına dair göstergelerdir.
Gece yarısı uyanma veya uykuya dalarken yaşanan zorluklar, baş ağrısı ve yüzünüzde hissettiğiniz bazı ağrılar da bruksizmin sık görülen semptomları arasındadır.
Bruksizmin nedenleri
İnsanların neden diş gıcırdattıklarını merak edebilirsiniz. Stres, endişe ve sinir bruksizmin temel nedenleri arasındadır.
Bu nedenler haricinde, diş gıcırdatmanın diğer nedenleri de dental sorunlar olabilir. Bu sorunlar bir dişinizin düşmüş veya kırılmış olması ve hatta diş ve çene yapınızdaki çarpıklıklar olabilir.
Bazen antidepresan kullanımı veya ör. Huntington veya Parkinson hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaç tedavileri de diş gıcırdatmasına neden olabilir.
Diş gıcırdatmayı durdurmak için neler yapabilirsiniz?
Bruksizme yol açan nedenlere bağlı olarak diş hekiminiz diş gıcırdatmanızı ya da diş sıkmanızı durdurmak için size çeşitli tedaviler önerebilir.
Diş gıcırdatmayı durdurmak için en sık kullanılan yöntem, dişlerinize fiziksel koruma sağlayan bir ağız koruyucusu kullanmaktır. Ağız koruyucuları veya sabitleyiciler, dişleriniz arasında bir bariyer oluşturarak basıncın bütün çenenize yayılmasını sağlar. Diş gıcırdatmada kullanılan ağız koruyucuları reçetesiz olarak alabilirsiniz ama genellikle daha kaliteli olmaları için diş hekiminiz tarafından yerleştirilmelidir.
Strese bağlı bruksizm vakalarında, diş gıcırdatmasını etkili bir şekilde önlemenin en iyi yolu stres yaratan durumun temel nedenini bulmaktır. Rahatlatıcı egzersizler, masajlar ve hatta en basidinden iyi bir uyku almak, strese neden olan bu kaynaklarla baş etmenize yardımcı olabilir. Terapi ya da danışmanlık şeklinde psikolojik destek de alabilirsiniz.
Uyurken diş gıcırdatmayı doğal bir şekilde durdurmak istiyorsanız, ilaç kullanmadan da yukarıda bahsi geçen tedavi yöntemlerini uygulamayı deneyebilirsiniz. Yine de, bruksizme bağlı olarak çenenizde ağrı/acı veya şişlik hissediyorsanız ibuprofenler gibi antienflamatuar özellikteki bir ağrı kesici kullanmak sizi biraz da olsa rahatlatabilir.
Çocuklarda diş gıcırdatma
Çocuklarda diş gıcırdatma, yetişkinlere oranla daha sık görülür ve bu durum genellikle çocukların bebeklik dişlerinin düşerek yeni dişlerinin çıkmaya başladığı zamana denk gelir. Yine de, eğer çocuğunuz dişlerini beş yaşından sonra gıcırdatmaya devam ediyorsa uzmanlar çocuğunuzu diş kontrolü için bir diş hekimine götürmenizi öneriyor.
Çocukların diş gıcırdatmasının nedenlerinden biri de diş ağrısı veya diş çıkmasına bağlı olan ağrılar olabilir. Çarpık dişler de bebeklerde diş gıcırdamasına neden olabilir. Eğer çocuğunuz hiperaktifliğe yatkınsa ya da stresli bir dönemden geçiyorsa bruksizm semptomları gösterebilir.
Çocuğunuzdaki diş gıcırdatmasını engellemek için uygulayabileceğiniz bazı basit çözümler bulunmaktadır. Çocuğunuzun dinlendirici bir uyku düzeni edinmesini sağlayarak hayatındaki stresi azaltın, sağlıklı ve dengeli beslendiğinden ve yeterince su içtiğinden emin olun; çünkü dehidrasyon çocuklarda görülen diş gıcırdatmasının nedeni olabilir. Eğer bu öneriler işinize yaramadıysa atacağınız en son adım, uykuda takabilmesi için çocuğunuzun diş kalıbına göre hazırlanmış olan bir diş koruyucusu edinmek olabilir.
Kaynak bağlantılar:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bruxism/symptoms-causes/syc-20356095
https://www.webmd.com/oral-health/guide/teeth-grinding-bruxism
